Waarom zijn de dragers van de naam “Moors” en “Moers” toch één familie?

Vroeger spelde men de naam meestal als “Moers” maar hij werd als “Moors” uitgesproken. Dan kwam in 1637 de Statenbijbel met een ‘moderne’ spelling. “Moers” is dus de oude spelling en “Moors” de moderne schrijfwijze. De meeste takken hebben de moderne spelling “Moors” aangenomen. Sommige behielden de oude spelling “Moers”. Maar we blijven één familie. Dat is zeker!
In Maastricht was er een aristocratische tak die haar naam in het Latijn schreef: het werd dan “de Mauro”.
Niet de schrijfwijze maar de afstamming bepaalt de familieband!

Van waar komt de naam Moers?

De naam Moors/Moers komt van de plaats Moers aan de Rijn.
Moers ligt aan de  benedenloop van de Rijn in de Duitse deelstaat Rijnland-Westfalen

. Op gelijke hoogte werpt de Ruhr zich in de Rijn. In 1300 kreeg Moers stadsrechten.

{ kaart die Moers situeert aan de Rijn met de Ruhr }

Waarom kreeg die plaats de naam ‘Moers’?

Op die plaats geraakte de oude Rijnbedding verstopt zodat de Rijn zich wat moest verleggen. In de oude bedding ontstond er een moerassig gebied met ertussen een droge zone. Die plaats kreeg de naam ‘Moers’ omwille van de moerassige aard van de omgeving. De plaats Moers ligt dus midden in de oude Rijnbedding. Het is een vruchtbaar gebied en was gemakkelijk te verdedigen.

Wanneer wordt de plaatsnaam Moers voor het eerst vermeld in de geschreven bronnen?

Karel de Grote schenkt omstreeks 810 een domein gelegen te Moers voor de stichting van de abdij te Werden aan de Ruhr. Dit staat in de Urbar van deze abdij en werden geschreven rond het jaar 900.

Hoe werd een plaatsnaam een familienaam?

De familie die heerste over de plaats Moers, noemde zich weldra “von Moers”. Hun afstammelingen, ook als ze uitweken, hielden die naam aan. De naam ‘Moers’ stond immers in hoog aanzien.

Wat voor mensen waren de heren van Moers?

De heren van Moers regeerden oorspronkelijk als zelfstandige vorsten over hun kleine allodiale heerlijkheid aan de Rijn. Allodiaal wil zeggen dat het hun ‘eigen’ gebied. Ze hebben het niet in leen gekregen hebben van een hogere heer. Ze bezaten het zelf al heel lang. Moers was dus oorspronkelijk een klein ‘zelfstandig vorstendom’. Later werd het een graafschap. De uitwijking van onze voorvader gebeurde in de periode van het zelfstandig vorstendom.
De heren van Moers waren gedreven door de drang zelfstandig te blijven en zich niet te laten opslorpen door de grote gouwgraven.
Met veel taaiheid en dankzij een bijzonder sterke familiale samenhang slaagden ze erin hun gebied te behouden en zelfs uit te breiden met feodaal goed. Dit terwijl anderen gewoon opgeslorpt werden.
Vanaf 1300 worden ze “graaf” van Moers genoemd. Tevoren werden ze “Heer van Moers” genoemd.

{Kaart van het graafschap Moers}

Hoogtepunt van de familiale macht vormen de vijf broers in de eerste helft van de jaren 1400:

• Friedrich III von Moers, graaf van Moers, bezitter van vele pandgebieden in Gelre, ridder van het Gulden Vlies
• Johan I von Moers, graaf van Saarwerden
• Dietrich von Moers, aartsbisschop van Keulen
• Heinrich von Moers, bisschop van Munster (Westfalen) en van Osnabrück (Nedersaksen)
• Walram von Moers, bisschop van Utrecht en van Munster (Westfalen).

Wanneer komen ze naar het gebied rond de Maas in Limburg?

De Oudst gekende Moers in onze streken leefde eind 1100 of nog vroeger en staat vermeld in het oudste register van Maastricht, het “Obituarium” van het Onze Lieve Vrouwkapittel van 1230 waarin de vroegere weldoeners van het kapittel herdacht worden.
Het is mogelijk dat er later nog andere afstammelingen naar hier uitgeweken zijn. Het is zeker dat ze in de jaren 1200 en 1300 hier al erg vertakt aanwezig waren. Dit wijst er op wijst dat ze al zeer vroeg naar onze streken zijn overgekomen.

Wat bracht hen naar hier?

Rond 1110 is er een huwelijk tussen een von Wachtendonk en een Moers. Wachtendonk ligt halverwege tussen Moers aan de Rijn en Veldwezelt bij Maastricht. De familie von Wachtendonk was voogd van Veldwezelt. Mogelijks is de familie Moers langs die verwantschap naar Veldwezelt gekomen waar ze herhaalde malen huwt met de familie van Dieteren die er belangrijk leengoederen bezat.

• De Duitse Orde is ontstaan uit de kruistochten en had als eerste doel de zieke kruisvaarders en pelgrims te verzorgen (1189). Ongetwijfeld zijn op deze tochten vriendschappen en bondgenootschappen ontstaan tussen de deelnemers. Deze schonken de orde ook gronden die wellicht nadien nog door dezelfde families bewerkt werden. Er is een uitgesproken band tussen de familie Moers en de Duitse Orde. Leden van de familie van Dieteren waren al zeer vroeg lid van de Duitse Orde.
• Er liep een handelsweg van Keulen tot Brugge. In de jaren 1300 vinden we Moers-en te Keulen, Maastricht, Tongeren, St.-Truiden met Diest, Leuven, en Brussel. Hun woningen waren vaak centraal gesitueerd op de markt bij het stadhuis. Dit was zeker het geval te Maastricht, te St.-Truiden en te Leuven. Mogelijks dreven familieleden uit die verschillende steden handel onder elkaar.

Wie was de stamvader van de vertakking Veldwezelt?

Heine Moor geboren rond 1270 had een zeer grote boerderij te Veldwezelt. Hij was verwant met de  ridderlijke familie van Dieteren die er veel leengoederen bezat. Ze had deelgenomen aan de kruistochten. Het “Oudste goederenregister van 

Alden Biesen” geeft belangrijke informatie over de eerste generaties.

Vanaf 1270 hebben we de afstammingslijn zonder onderbreking met historisch wetenschappelijke zekerheid kunnen terugvinden. De vele vertakkingen nadien spreidden zich uit over Limburg, en verder over België en heel Nederland.